Co to jest przemowa?
Każdemu zdarza się czasami przemawiać. Ale czy każdy z nas wie co to w ogóle jest przemowa?
Definicja przemowy
Przemowa to uporządkowany styl dłuższej wypowiedzi skierowany do konkretnych odbiorców. Posiada temat przewodni oraz jest skonstruowana według odpowiednich, spójnych reguł. Każda przemowa jest wygłaszana z jakiejś okazji, a mówca kieruje swoje słowa do danego audytorium. To dlatego treść przemowy jest dostosowana do okoliczności oraz publiczności, która jest jej odbiorcą.
Różne rodzaje przemów
Spotykamy przemowy różnego rodzaju. Możemy wyróżnić mowy spontaniczne – wygłaszane bez wcześniejszego zapowiedzenia i przygotowania. To bardzo trudny rodzaj wypowiedzi publicznej, wymagający dużej praktyki w przemawianiu. Przemowa oficjalna pojawia się na różnego rodzaju oficjalnych wydarzeniach: imprezach, koncertach, bankietach. Osobną kategorią są np. przemowy sądowe lub polityczne. Posiadają właściwą sobie konstrukcję i właściwości.
Porządek przemowy
Każda przemowa musi być logicznie uporządkowana i skonstruowana. Może zostać spisana lub jedynie przedstawiona schematycznie, w punktach. Przemowa posiada wstęp, w którym przedstawia się cele i założenia, następnie płynnie przechodzi do ich rozwinięcia, a ostatecznie do podsumowania w zakończeniu.
Figury retoryczne
W przemowach posługujemy się oratorskimi chwytami, które ozdabiają wypowiedź i nadają jej charakterystyczny wydźwięk. Najbardziej znanymi figurami retorycznymi, które często pojawiają się w przemowach, są:
- Pytania retoryczne – tzw. pytania bez odpowiedzi, na które odpowiedź jest między wierszami lub jest oczywista. Zadawane dla skłonienia słuchaczy do myślenia.
- Aluzje – nawiązanie do czegoś ale nie bezpośrednio, nie wprost.
- Wykrzyknienia – zdania wykrzyknikowe, często urwane, zabarwione emocjonalnie.
- Gra słów – nadawanie tym samym lub podobnym słowom odmiennych znaczeń w celu osiągnięcia konkretnego efektu (np. humorystycznego).
- Zaprzeczenia – wahanie się, dodawanie nowych faktów.
- Hiperbola – przesadne opisywanie, wyolbrzymianie w celu zwiększenia emocji i nadania pożądanego wydźwięku.
Przemowa jest wypowiedzią mówioną w sposób formalny, dystyngowany, z pasją i perswazją. Zawsze powinna dążyć do jakiegoś założonego celu i wykorzystywać do tego figury retoryczne.